02 juli 2008

Peter de Zwaan - De Charlsville Jackpot (2008)

Naakt op de vuilnisbelt




(Door Peter Kuijt)

Er zijn mensen - auteurs vooral - die vinden dat de lezer niet alles moet checken wat hij in een boek tegenkomt. Hij moet zich door het verhaal laten meesleuren tot aan de laatste pagina. Hij moet van de schrijver aannemen dat rechercheur De Cock en zijn maatje Vledder met z'n tweeën een moord kunnen oplossen in plaats van een team van twintig, dertig man, zoals in de dagelijkse realiteit.

Het gaat in boeken niet om realisme, zo wordt betoogd, het gaat er om dat de lezer het boek 'geloofwaardig' acht. Maar boeken - thrillers vooral - bestaan nu eenmaal bij de gratie van de betrouwbaarheid. Je moet er als lezer wel in kúnnen meegaan. Het vergt nogal wat van een lezer dat hij bereid moet zijn te accepteren dat de held in Het Bernini Mysterie van Dan Brown een sprong van drie- à vierduizend meter uit een helikopter boven Rome overleeft, dat de moeder in Blauw Water van Simone van der Vlugt over de opwarming van de aarde begint tegen de tbs'er die haar gijzelt, en dat de jeep in In dubio van Eva Noorlander het kanaal in rijdt en daarna vrolijk verder tuft. En Tomas Ross verwacht in De Marionet van de lezer dat hij aanneemt dat er bij Kamerverkiezingen op zijn minst 153 blauwe zetels zijn te verdelen.

Er zijn auteurs die het niet kunnen verkroppen dat er fouten in hun boeken sluipen. Schrijfster Esther Verhoef is zelfs behoorlijk fanatiek als het erop aankomt dat de feiten in haar thrillers kloppen. Ze grasduint urenlang op internet en reisde bijvoorbeeld naar München om te kijken wat de kleur is van de taxi's die daar rondrijden. En bij McDonald's in Barcelona controleerde Verhoef of ze daar inderdaad bier schenken.

Voor de lezer kan het soms aangenaam uitpakken om toch zaken in boeken te controleren. Neem bijvoorbeeld De Charlsville Jackpot van Peter de Zwaan. Daarin komt een auto voor uit 1948, een Tucker Torpedo waarvan er maar enkele tientallen zijn gemaakt. Googel Tucker Torpedo en je krijgt het verhaal voorgeschoteld van de auto-ontwerper Preston Tucker die zijn droom van een familieauto met een achterin geplaatste motor wilde verwezenlijken, maar met allerlei tegenslagen te maken kreeg, inclusief een rechtszaak wegens fraude. Uiteindelijk werden er 51 exemplaren van deze werkelijk mooie auto gebouwd.

Het is deze auto waarin een gelukzalige Jeff Meeks, de twee meter lange held uit De Zwaans eerdere thrillers De Voeder en Duivelsrug, mag rijden. Hij brengt er de stomdronken eigenaar Charls Crisp mee thuis, die hij eerder in een casino in het Cherokee-reservaat heeft ontmoet. Een dag later hoort hij dat Crisp de jackpot van een loterij heeft gewonnen. Daarmee stichtte hij zijn eigen dorp Charlsville, waar niemand langer is dan Crisp zelf en iedereen onberispelijk Engels spreekt.

Maar niemand is er gelukkig. Vooral Crisps dochter Cory niet. Zij stelt Meeks twintigduizend dollar in het vooruitzicht als hij haar jongere broer Lendall weet te vinden die op zijn dertiende spoorloos is verdwenen. Het is een klus die Meeks niet zonder de spreekwoordelijke kleerscheuren weet op te knappen. Wat heet: nog dezelfde avond wordt hij voor dood - en naakt - achtergelaten op een vuilnisbelt. Er zijn er die het liever niet zien gebeuren dat Meeks ontdekt wat er met Lendall is gebeurd, zoals een dikke deputy die zijn wapenstok graag laat spreken, en een gespierde vrouwelijke detective.

De Charlsville Jackpot is weer een echte 'De Zwaan': komisch, hard, absurd, vol wonderlijke figuren, maar vooral weer voortreffelijk geschreven. Een fractie minder spannend dan De Voeder en Duivelsrug, maar toch een pageturner. Bovendien: je steekt er wat van op ook.

Peter de Zwaan - De Charlsville Jackpot. Uitgeverij Cargo, 285 pag.

10 opmerkingen:

Anoniem zei

Tjonge jonge er zijn recensenten die ook altijd hun gelijk willen halen, is het niet op een forum, dan maar in een recensie ;-)

Hoe kan je nou met droge ogen zeggen dat boeken (vooral thrillers) bestaan bij de gratie van betrouwbaarheid? Echt onzin. Dan ontken je iets wat al jaren gemeengoed is, en echt niet alleen wordt gezegd door auteurs. Zie bijvoorbeeld:

http://en.wikipedia.org/wiki/Suspension_of_disbelief
of
http://www.mediacollege.com/glossary/s/suspension-of-disbelief.html


Alleen boeken die aangeven dat alles klopt wat er in staat, mag je kapot researchen. De rest moet je in meegaan, tenzij er echt grote "fouten" in staan, die zelfs voor dat verhaal ongeloofwaardig zijn.

Kijk trouwens eens naar de geweldige, fantastische en bijzonder ondergewaardeerde film 'Tucker, the man and his dream' van Francis Ford Coppola, met een werkelijk weergaloze Jeff Bridges in de hoofdrol, over hoe een man een droom (een goede goedkope en veilige auto ontwikkelen, inderdaad: de "Tucker '48") najaagt.

Een beetje algemene ontwikkeling, en je had uit je blote hoofd kunnen checken of Peter het goed gedaan heeft in zijn mooie boek.... ;-)

Peter Kuijt zei

Volgens mij staat er nergens in de recensie dat zaken in boeken moeten worden kapot gecheckt. Ik geef aan dat een beetje googelen ook wel eens leuke verhalen en anders aardige inzichten oplevert. En bij mij schort het nogal eens aan mijn algemene ontwikkeling - in tegenstelling tot Simon natuurlijk - vandaar dat ik soms wat opzoek.
Ik beweer overigens nergens dat ik mijn gelijk wil halen. Dit is hoe ik er tegenaan kijk. Punt.

Peter Kuijt

Anoniem zei

Ok, dan houden we op een verschil van mening over met name 1 zin in jouw stuk.

Dat boeken (vooral thrillers) bestaan bij de gratie van betrouwbaarheid.

Een boek, ook een thriller, bestaat bij de gratie van geloofwaardigheid. Niet van realisme, niet van betrouwbaarheid, maar van bereidheid te geloven in de wereld waar je (als het goed is) ingezogen wordt op het moment dat je gaat lezen.

Maar misschien bedoelen we wel hetzelfde hoor, en hebben we alleen een eigen manier om het te benoemen. Want inderdaad - binnen die door de schrijver geschapen wereld moet alles wel kloppen. Dus Darth Vader moet niet ineens naar Jan Smit gaan luisteren. Ik noem maar iets.

En ja, ik heb nu eenmaal een zeer brede algemene kennis. Of een goed geheugen. Sorry. ;-)

Peter Kuijt zei

Gevonden in de Dikke Van Dale, elfde herziene druk, achter het lemma 'geloofwaardig': 'betrouwbaar ten opzichte van zijn mededelingen'.
Ze staan toch dicht bij elkaar, 'geloofwaardig' en 'betrouwbaar'. Zo, weer iets aan mijn algemene ontwikkeling gedaan.

Peter Kuijt

Anoniem zei

Ja, dat wist ik natuurlijk al.

Daarom schreef ik ook dat we waarschijnlijk hetzelfde bedoelden. Je kwam gewoon even niet op het meest juiste woord. :-)

Woehaha!!

Anoniem zei

Overigens is een mooi synoniem voor 'geloofwaardig': aannemelijk.

Dat zegt ook al veel over het woord.

Peter Kuijt zei

Je vraagt je af wie hier nou per se gelijk wil krijgen....

Woehahaha!

Anoniem zei

Waarom nou weer???

En dat terwijl ik al weer zo toegeeflijk was....

Snik.

Anoniem zei

Ehhh... geldt het controleren van gegevens ook voor recesenten??
Het was niet de held uit De Da Vinci Code, maar dezelfde persoon in Het Bernini Mysterie.

Klein detail!
;-)
Verder een goede recensie, ik had geen betere kunnen schrijven!

Peter Kuijt zei

Jurgen, je hebt helemaal gelijk! Shitterdeshitshit! Wat stom van mij! Ik heb het inmiddels aangepast. Bedankt voor je reactie.
Peter