06 juni 2010

De fundering (nieuws, 2010)

STIEG LARSSON HAD 'NOG ZEKER 100' MILLENNIUM-BOEKEN KUNNEN SCHRIJVEN

,,Ik kan nog honderd boeken schrijven in deze reeks. Dat is geen probleem, zolang iemand ze wil uitgeven en er mensen zijn die ze willen lezen.'' Dat zei de Zweedse schrijver Stieg Larssson in een interview met Lasse Winkler, de hoofdredacteur van het vaktijdschrift Svensk Bokhandel. Het vraaggesprek vond plaats op 27 oktober 2004. Het zou Larssons laatste interview zijn. Nog geen twee weken later, op 9 november, stierf de schrijver en journalist op 50-jarige leeftijd aan een hartaanval. Hij heeft het succes van zijn Millenniumthrillers niet mogen meemaken.

Op verzoek van The Daily Telegraph schreef Winkler een artikel over zijn interview met Larsson. Hij werd tijdens een boekenbeurs in Göteborg op het bestaan van de auteur gewezen door de Zweedse uitgever John-Henri Holmberg. Hij vertelde dat hij net drie manuscripten had gelezen van zijn vriend Stieg Larsson. Volgens Holmberg zouden die van hem de beroemdste Zweedse schrijver ter wereld maken, een grotere naam dan die van Henning Mankell, die op dat moment al wereldwijd 20 miljoen boeken had verkocht. Larsson, die toen werkzaam was voor het tijdschrift Expo, had nog geen een woord fictie gepubliceerd.

Afgaande op Holmbergs kennis van zaken maakte Winkler een interviewafspraak met Larsson. Het gesprek vond plaats in het kantoor van het antiracismetijdschrift Expo. Winkler trof een uitgeputte Larsson aan. De krankzinnige werkweken, waarover na Larssons dood zo vaak werd geschreven, hadden duidelijk hun tol geëist, aldus Winkler. Maar ook de doodsbedreigingen uit rechts-extremistische hoek hadden hun sporen nagelaten. Larsson nam tegen die tijd elke dag een andere route naar kantoor, verliet de ene dag zijn huis via de voordeur en de andere dag via de kelder aan de achterkant van het gebouw. Zijn naam stond niet op de deur van de flat die hij deelde met zijn partner Eva Gabrielsson.

Het idee voor de Millenniumreeks sudderde bij Larsson al jaren, toen hij nog werkte voor het Zweedse persbureau TT. Samen met een collega werkte Larsson aan een artikel over klassieke detectiveverhalen die populair waren bij jonge lezers in de vijftiger, zestiger en zeventiger jaren. ,,We spraken over hoe je nu over die karakters uit de verhalen zou kunnen schrijven, nu ze de veertig waren gepasseerd en nog één mysterie hadden op te lossen'', aldus Larsson. ,,Die discussie plantte het zaadje, maar leverde toen nog niets op.''

Pas in 2001 kreeg Larsson de geniale ingeving die uiteindelijk tot de boekenreeks zou leiden. ,,Ik vroeg me af hoe Pippi Langkous, de paardtillende heldin uit de boeken van Astrid Lindgren, er vandaag de dag uit zou zien. Hoe zou Langkous zich gedragen als volwassene? Hoe zou je zo'n persoon noemen? Een sociopaat? Hyperactief? Fout. Ze kijkt gewoon anders tegen de maatschappij aan. Ik besloot van Langkous een 25-jarige 'banneling' te maken. Iemand zonder vrienden en gebrekkig in sociale omgangsvormen.'' Die gedachte mondde uit in de creatie van hacker Lisbeth Salander.

Maar Larsson vond dat Salander een tegenwicht moest hebben, wilde zijn serie een succes worden. Opnieuw vond hij inspiratie in het werk van Lindgren, ditmaal in het karakter van de jonge detective Kalle Blomkvist. ,,Mijn Mikael Blomkvist was 45 jaar oud en een journalist, die werkte voor het tijdschrift Millennium.''

Larsson was niet onbekend met het thrillergenre. Hij besprak jarenlang thrillers. Zijn favoriete auteurs waren Sara Paretsky, Val McDermid, Elisabeth George en Minette Walters. Larsson: ,,Vreemd genoeg allemaal vrouwen.'' De schrijver had wel wat aan te merken op het genre. ,,In thrillers gaat het gewoonlijk om een of twee mensen, maar er is niet veel te lezen over de maatschappij waarin ze verkeren. In het echte leven zijn mensen geïntegreerd in de samenleving. En dat gebeurt ook in mijn boeken. De karakters die er 'minder' toe doen, komen niet zo maar binnenvallen en hun woorden zeggen. Ze zijn interactief en hebben effect op de dingen die te gebeuren staan.''

Larsson stuurde zijn manuscripten naar Piratförlaget, een Zweedse uitgever die voornamelijk bestsellers op de markt brengt. Maar Piratförlaget nam niet eens de moeite om de enveloppe waarin de manuscripten zaten te openen. Een vriend van Larsson deed de manuscripten bij Norstedts, een andere uitgever, belanden. De rest is geschiedenis.

,,Iedereen die voor zijn brood schrijft, denkt dat zijn materiaal een commerciële waarde heeft'', zei Larsson tegen Winkler. ,,Ik ben ervan overtuigd dat mijn boeken ook die kwaliteit bezitten. Ik wist dat iemand ze zou willen uitgeven. De boeken zijn mijn pensioenfonds.'' Larsson wachtte met het opsturen van de manuscripten totdat hij zijn derde boek af had. ,,Met die drie is de fundering er. Ik kan zo veel boeken over deze personages schrijven als ik wil.''

Larsson was bezig met zijn vierde thriller, vertelde hij Winkler. ,,Ik schrijf snel en thrillers zijn makkelijk om te doen. Het is veel moeilijker om een artikel van duizend woorden te schrijven, waarin alles voor honderd procent moet kloppen.'' Larsson zei dat hij al 150 pagina's van zijn vierde boek had geschreven. De schrijver vertelde ook dat hij net de rechten van zijn boeken aan een Duitse uitgever had verkocht, zijn eerste buitenlandse succes. Hij had nog geen geld binnen, maar hij wist dat er een cheque onderweg was.

(Bron: The Daily Telegraph)

Geen opmerkingen: